Fraude in Oostenrijk

(bijgewerkt: 26.10.2024)

Zoals in veel landen is fraude (Betrug) in Oostenrijk een veel voorkomend delict. Het delict is in veel variaties mogelijk, en de schade kan minimaal tot enorm zijn. Deze bijdrage biedt een algemeen overzicht van de Oostenrijkse definitie van fraude en de straffen die hierop in Oostenrijk staan.

Algemene informatie over het Oostenrijkse strafrecht is hier te vinden.

Inleidend kan gelijk gezegd worden dat zware, georganiseerde vormen van fraude streng vervolgd en ook zwaar bestraft kunnen worden. Een tijd in voorlopige hechtenis en/of een onvoorwaardelijke gevangenisstraf is hier geenzins een uitzondering. Dit geldt ook voor phishing.

De definitie van fraude (Betrug)

In de kern definieert het Oostenrijkse strafrecht fraude in § 146 van het Oostenrijkse Wetboek van Strafrecht (Strafgesetzbuch; StGB) als volgt:

Wie met de opzet, om door het gedrag van de gefraudeerde zich of een derde onrechtmatig te verrijken, iemand door misleiding over zaken tot een handeling, het dulden of het laten van een handeling brengt, en daardoor bij deze persoon of een andere persoon vermogensschade veroorzaakt, pleegt fraude.

Zeer simpel gezegd: wie met de bedoeling om hier profijt uit te halen iemand bedriegt, zodat deze persoon iets doet waardoor deze of een andere persoon financiële schade oploopt, pleegt fraude.

Het delict kent dus verschillende componenten:

• Opzet: de wil van de dader moet erop gericht zijn om zich (of een andere persoon) onrechtmatig te verrijken. Met andere woorden wil hij door zijn handeling wat verdienen, terwijl hij weet dat hij op deze verdiensten geen recht heeft.

• Misleiding over zaken: de persoon die bedrogen wordt moet over omstandigheden misleid worden. Dit kan bijvoorbeeld betrekking hebben op iemands bereidheid om voor iets te betalen of over een product dat geleverd zou worden.

• Handeling: de bedrogen persoon moet op grond van de onjuiste informatie een beslissing nemen die hij anders niet zou hebben genomen. Een voorbeeld is het doen van een vooruitbetaling.

• Schade: door het delict moet bij de bedrogen persoon of iemand anders schade ontstaan. Dit gebeurt veelal door het doen van een betaling of het leveren van een dienst of product. Let wel: ook een poging tot fraude is strafbaar.

Dit betekent dat niet elke situatie waar een onhandige beslissing wordt getroffen of onjuiste informatie wordt verstrekt als fraude te kwalificeren is.

Een voorbeeld: wie in een restaurant wat bestelt maar vervolgens niet betaalt heeft nog niet per definitie fraude gepleegd. In principe is in deze situatie het restaurant over de mogelijkheid dat de betrokkene voor het eten gaat betalen misleid. Ook ontstaat schade in de vorm van het eten, dat nu zonder betaling is gebracht. Stelt de betrokkene echter bij betaling vast, dat hij zijn portemonnee vergeten heeft, dan zal hij waarschijnlijk geen fraude gepleegd hebben. Bij het bestellen zal men immers de bedoeling hebben gehad om dit ook te betalen (geen opzet). Wie echter zonder geld naar een restaurant gaat, en wat bestelt met het plan om hiervoor niet te betalen, pleegt fraude (men had namelijk de bedoeling om het restaurant over zijn bereidheid om voor het eten te betalen te misleiden; het Nederlandse begrip flessentrekkerij past hier gedeeltelijk).

Een ander, zeer duidelijk voorbeeld: wie zich over de telefoon als zoon of dochter van iemand voordoet en om geld vraagt, pleegt – als het slachtoffer dit gelooft en daarom geld overmaakt – uiteraard fraude.

Dit betekent dat fraude in Oostenrijk een gecompliceerd delict kan zijn. Zo kan het moeilijk zijn om iemands opzet te bewijzen. Hetzelfde geldt voor de aard van informatie. De grens tussen onjuiste, onvolledige of misleidende informatie kan zeer dun zijn, wat soms een zeer nauwkeurige beoordeling van de feiten vereist.

Straffen voor fraude

Het Oostenrijkse strafrecht definieert naast de straf voor fraude zelf veel omstandigheden die tot een zwaardere straf kunnen leiden:

• Fraude (Betrug) wordt in principe met een tot en met zes maanden gevangenisstraf of een geldstraf bestraft (§ 146 StGB).

• Zware fraude (schwerer Betrug) pleegt men, indien de fraude met behulp van valse of vervalsde documenten of betalingsmiddelen, bedriegelijk verkregen betalingsgegevens of andere middelen gepleegd wordt. Dit geldt ook indien men zich onterecht als ambtenaar, bijvoorbeeld politieagent, uitgeeft, of indien de schade meer dan EUR 5.000 bedraagt. In dit geval dreigt een gevangenisstraf tot en met drie jaar (§ 147 Abs 1, 2 StGB).

• Wie echter zware fraude als lid van een criminele vereniging pleegt, riskeert hiermee een gevangenisstraf van zes maanden tot en met vijf jaar (§ 147 Abs 2a StGB).

• Heeft de fraude meer dan EUR 300.000 schade als gevolg, dan riskeert de dader een gevangenisstraf van één tot en met tien jaar (§ 147 Abs 3 StGB).

• Wie fraude pleegt om hier een regelmatig inkomen door te verkrijgen, riskeert een gevangenisstraf van maximaal drie jaar. Wie zware fraude pleegt om hier een regelmatig inkomen door te verkrijgen, riskeert echter een gevangenisstraf van zes maanden tot en met vijf jaar (gewerbsmäßiger Betrug; § 148 StGB).

• Een speciaal geval is het gebruik van digitale gegevens die met digitale processen – zij het door de vorm van de gebruikte software, door het verstrekken, veranderen, weghouden of verder sturen van gegevens – beinvloed worden. Hier gaat het niet zo zeer om het misleiden van een persoon, maar om het manipuleren van digitale systemen (bijv. websites). Ook hierop staat een gevangenisstraf van tot en met zes maanden. Tevens gelden hier verzwarende kwalificaties die tot een gevangenisstraf van maximaal tien jaar kunnen leiden (§ 148a StGB).

Phishing

Een actueel probleem in Oostenrijk is phishing, dat onder meer vanuit Nederland en door Nederlanders begaan wordt. Men dient er rekening mee te houden dat dit in Oostenrijk niet als “lichte overtreding” geldt, maar actief vervolgd en streng bestraft wordt. Ook dit geldt als fraude – daders riskeren de boven omschreven straffen.

Betrekkingen met het buitenland

Een vervolging in Oostenrijk is onder bepaalde voorwaarden ook mogelijk indien de dader zijn daad niet in Oostenrijk begaan heeft. Dit is bijvoorbeeld dan het geval waar de schade in Oostenrijk is ontstaan. Dit kan betekenen dat men opgeroepen wordt om bij een strafzitting te verschijnen of zelfs naar Oostenrijk overgeleverd wordt, zonder ooit eerder een voet in het land gezet te hebben.

Praktijkadvies: wie met een overleveringsprocedure wordt geconfronteerd doet er goed aan om vroegtijdig contact met een Oostenrijkse advocaat op te nemen. Buitenlandse (Nederlandse) rechtbanken en advocaten beschikken in deze procedures regelmatig enkel over zeer rudimentaire informatie over de zaak in Oostenrijk zelf. Een Oostenrijkse advocaat kan hierbij helpen.

Juridische bijstand aanbevolen

Het is dringend aanbevolen zich tijdens een strafprocedure door een advocaat bij te laten staan. Ik ondersteun en begeleid u graag bij strafprocedures in Oostenrijk, uiteraard geheel in het Nederlands. Neem daarvoor via office@vastenburg.at of telefonisch via 0043 6804446590 gerust contact met mij op. Voor verdere informatie over de Oostenrijkse strafprocedure in het algemeen kunt u hier terecht.

Stuur een aanvraag